Sevel a ra Kevre Breizh a-enep torridigezh
gwirioù ar vrezhonegerien gant Radio France
Kemennadenn an 10.06.2025, gant Kevre Breizh
Fellout a ra da Gevre Breizh, kenurzhierezh kevredigezhioù sevenadurel Breizh, sevel mouezh goude bezañ bet kemennet gant Ici Breizh Izel e vefe lamet ar c'heleier e brezhoneg d’an eurioù barr.
Ne c'haller ket gouzañv un diviz ken fall-se, hag a ya a-enep krenn ur gefridi diazez evit ar radio lec'hel a servij publik, enskrivet e lezenn ar c'hehentiñ dre gleweled eus miz Gwengolo 1986 : oberiañ evit lakaat an tiriadoù da vezañ anavezet ha reiñ lec'h d’al lavar e yezhoù rannvro, « d’an eurioù barr hag all ».
Krouet e oa bet Ici Breizh Izel – bet France Bleu Breizh Izel, bet Radio Bretagne Ouest – evit respont da ezhommoù ur gwir radio publik a-dost, hag a ro d’e selaouerien an tu da chom a-zalc'h ouzh yezh (ar brezhoneg) ha sevenadur ar vro, ha buhez politikel ha sokial an dud o chom enni.
Padal ec'h eo bet digresket spontus an eurvezhioù skignañ e brezhoneg abaoe ar mare-se, ha kemeret o lec'h gant programmoù hollek a c'haller tabutal diwar-benn o c'halite, pell ken-ha-ken, ha na glotont ket gant ar re a vefe tu da ginnig evit respont da balioù ar grouidigezh-se.
Er penn kentañ, ne oa nemet keleier France Inter hag a oa diskroget gant Pariz, peurrest ar programmoù a oa savet gant kazetennerien hag animatourien ar radio, ha gant-se e darempred tost hag eeun gant ar selaouerien.
Ar mintinvezhioù, div eurvezh programm dibar da greisteiz ha div eurvezh all diouzh an noz a veze skignet e brezhoneg… Pell emañ Yann diouzh e gazeg bremañ, ha pa zlefe an amzer skignañ-mañ bezañ bet kresket evit lakaat ar vrezhonegerien, kozh ha nevez, da selaou o yezh. E pelec'h ec'h eo aet an abadennoù yaouankiz : kontadennoù, komzoù ar vugale, hag all hag all, p’emañ dazont ar brezhoneg gante ? Pouezet e vez gant ar vinistrez Rachida Dati war « an ezhommoù diazez evit kas war-raok ar yezhoù rannvro », ganeomp-ni e vez kaoz eus gwirioù diazez evit komzerien ar yezhoù-se.
Kentoc'h evit tamall d’ar brezhoneg « herzel da c'hounit selaouerien nevez » e vefe ret da renerezh Radio France klask gouzout perak ec'h a war izelaat kalite an abadennoù o tont eus Pariz, ha besteoderezh ar programmoù a-hed an amzer, ma vez lakaet ar memes abadenn, brezhonek pe c'hallek, da skignañ div wezh an deiz hag ouzhpenn c'hoazh e-pad ar sizhun. N’eo ket souezhus eta ec'h a lod da welet e lec'h all.
A-gevret emañ Kevre Breizh gant gopridi Ici Breizh Izel hag a stourm reizh evit hor gwirioù diazez. N’eo ket d’ar brezhoneg da vezañ gwazh eus digresk an arc'hant evit ar c'hleweled publik. Ar Bretonezed hag ar Vretoned a ro o lod dezhañ, evel kalz a selaouerien.
Kevre Breizh dénonce la violation
des droits des brittophones par Radio France
Communiqué du 10.06.2025, par Kevre Breizh
Kevre Breizh, coordination culturelle associative de Bretagne, souhaite réagir à l’annonce de la suppression des informations en langue bretonne aux heures de grande écoutes sur Ici Breizh Izel.
Cette dérive est inacceptable. Elle va à l’encontre d’une mission essentielle de la radio locale de service public prévue par la loi de communication audiovisuelle de septembre 1986 : contribuer à la connaissance des territoires et assurer l’expression des langues régionales, « y compris aux heures de grande écoute ».
Ici Breizh Izel – ex France Bleu Breizh Izel, ex Radio Bretagne Ouest – a été créée pour répondre aux besoins d’une véritable radio publique de proximité permettant à ses auditeurs de garder le lien avec la langue (le breton) et la culture de leur territoire, et la vie politique et sociale de ses habitants.
Or depuis cette création, les heures de diffusion en langue bretonne ont diminué comme peau de chagrin, laissant de plus en plus de place à des programmes généralistes, de qualité très discutable, très éloignés et ne correspondant pas à ceux pouvant être proposés pour répondre aux objectifs de cette création.
À l’origine, seules les informations de France Inter étaient décrochées depuis Paris, tout le reste de la programmation était élaboré par les journalistes et animateurs de la station et donc en liaison directe avec les auditeurs.
Les matinales, deux heures de programmation orininale le midi et deux heures le soir étaient diffusées en breton… On en est loin, alors que ce temps aurait dû être augmenté pour permettre autant aux anciens qu’aux nouveaux brittophones d’entendre leur langue. Où sont passées les émissions pour les jeunes : contes, paroles données aux enfants, etc. alors que ce sont eux l’avenir du breton ? La ministre Rachida Dati insiste sur « les besoins fondamentaux pour la promotion des langues régionales », nous parlons, nous, de droits fondamentaux pour les locuteurs des langues dites régionales.
La direction de la radio publique centralisée, plutôt que d’incriminer le breton « comme un frein à la conquête de nouveaux auditeurs », devrait s’interroger sur la baisse de niveau qualitatif des émissions qui nous viennent de Paris et le bégaiement constaté tout au long de la journée et de la semaine, où l’on reprogramme la même émission, tant en breton qu’en français, deux fois dans la journée et plusieurs fois par semaine. Il n’est pas étonnant que certains décrochent et aillent voir ailleurs.
Notre coordination s’associe aux salariés d’Ici Breizh Izel dans ce légitime combat pour nos droits fondamentaux. Le breton n’a pas à pâtir des baisses de financement audio-visuel public. Comme nombre d’auditeurs, les Bretonnes et les Bretons contribuent à son financement.
Source : « A-enep da zilamadur ar c'heleier e brezhoneg diouzh an eurioù selaou bras war ici Breizh Izel ! – Non à la suppression des infos en breton aux heures de grande écoute sur ici Breizh Izel ! », par Kevre Breizh, Facebook, 10 juin 2025, 12 h 40.